اقتصادهای محیطزیستمحور و آینده معادن و صنایع فلزی (اقتصادهای سبز، چرخه‌ای، کربن و پایدار)
مطالعه و بررسی اقتصادهای محیطزیستمحور بر مبنای مسیر زیر انجام شده است و تاثیر هریک اقتصادهای ذیل محیط‌زیست محور بر آینده معادن و صنایع معدنی تشریح شده است. «اقتصادهای محیطزیستمحور» شامل اقتصاد سبز، کم‌کربن و کربن‌صفر، چرخه‌ای و پایدار می‌شود.
اقتصاد چرخه‌ای: مبنای اقتصاد چرخه‌ای تغییر فرآیندهای تولید، مونتاژ، فروش و مصرف محصولات در راستای کاهش اثرات محیطزیستی است. در واقع اقتصاد چرخه‌ای یک سیستم بسته است که در آن مواد خام، قطعات و محصولات تا آنجایی که بشود مورد استفاده قرار می‌گیرند و بی‌ارزش نمی‌شوند. همچنین برای تولید، بازیافت و بازاستفاده از مواد در کل چرخه از انرژی‌های تجدید استفاده می‌شود. چرخه‌ای بودن اقتصاد می‌تواند از طریق مدیریت صحیح منابع، سالانه تا ۵/۴ تریلیون دلار به اقتصاد جهانی سود برساند.
اقتصاد کربن صفر: تمرکز اقتصاد کم کربن و کربن صفر بر کاهش انتشار کربن در دنیا با رویکرد مصرف بهینه انرژی و تغییر منابع آن به سمت منابع سبز است.
صنایع معدنی و فلزی از آلاینده‌ترین صنایع هستند؛ ۱۵ درصد از کل انتشار کربنی جهان مربوط به تولید هفت فلز کلیدی (آهن، آلومینیم، مس، روی، سرب، نیکل منگنز) است. در اغلب فلزات نیز سهم انتشار کربن بالادست به میزان قابل توجهی بیش از سهم انتشار کربن پایین‌دست است. یکی از راه‌های کاستن انتشار کربن صنایع معدنی و فلزی استفاده از منابع ثانویه است که علاوه بر کم کردن نیاز به استخراج منابع از معادن، در اغلب مواد به انرژی بسیار کمتری برای تولید محصول نهایی در مقایسه با استفاده از منابع اولیه نیاز است.
اقتصاد سبز: در تعریف برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد، اقتصاد سبز نوعی از اقتصاد است که علاوه بر بهبود رفاه و برابری اجتماعی، آسیب‌های محیطزیستی را نیز کاهش می‌دهد. گذار به اقتصاد سبز با پایدارتر شدن سبک زندگی از بهره‌برداری و تولید گرفته تا مصرف ممکن می‌شود.
فعالیت‌های معدنی حجم زیادی آب و مقادیر قابل توجهی انرژی مصرف می‌کنند. همچنین این فعالیت‌ها با تخریب زیست‌گاه گونه‌های گیاهی و جانوری در اطراف معدن و آلوده کردن آب، خاک با مواد سمی، محیط‌زیست را تحت مخاطره قرار می‌دهند. میزان آلایندگی تجمعی از استخراج تا فرآوری مواد معدنی مختلف در نمودار روبرو نشان داده شده است.
تأثیر اقتصادهای محیطزیستمحور بر معادن و صنایع فلزی
گزارش‌دهی پایداری: شرکت‌های معدنی و فلزی باید هم‌زمان با گزارش‌های مالی سود و زیان، گزارش پایداری خود را ذیل آرمان‌های توسعه پایدار ارائه کنند. به‌طورخاص، شفاف‌سازی منشاء مواد معدنی در گزارش‌های پایداری، تعیین‌کننده بودن یا نبودن در رقابت است.
انرژی: باتوجه به حجم انرژی‌بری، گذار انرژی از مهم‌ترین روندهای آینده‌ساز در معادن و صنایع فلزی خواهد بود. الزام شرکت‌ها و اقدام پیشروها برای دستیابی به «کربن صفر» تا ۲۰۲۵ به کلیه اقدامات فناورانه و غیرفناورانه این صنعت، جهت خواهد داد. جنبه جذاب اقتصادهای محیط‌زیست محور برای معادن و صنایع معدنی، رشد تقاضای در لیتیم، کبالت، نیکل، مس، آلومینیم و عناصر نادر خاکی به دلیل کاربردهای آن در گذار انرژی است.
آب: تغییرات اقلیمی، تنش آبی فزآینده و قراگیری معادن بزرگ در نقاط پربحران از یک سو و کاهش عیار معادن و نیاز به آب بیشتر برای استخراج، بحران آبی این صنعت را دوچندان خواهد کرد. تحت تاثیر اقتصادهای محیطزیستمحور اندازه‌گیری و گزارش‌دهی «ردپای آب» صنعت، به اندازه «ردپای کربن» آن حیاتی خواهد شد.
بازیافت: باتوجه به مصرف بسیار کم آب و انرژی در فرآیندهای بازیافت، نسبت به استخراج از مواد اولیه، اقتصادهای مبتنی بر بازیافت جذاب‌تر خواهند شد و فشارهای قانونی به صنایع پایین‌دستی برای استفاده از مواد معدنی بازیافتی، بیشتر خواهد شد.
ابزارهای کربنی: سهم بخش معدن و صنایع معدنی از کاهش کربن برای دستیابی به اهداف پیمان پاریس، این صنعت را مجبور به کاهش کربن خود و پذیرش سهم مناسب برای دستیابی به اهداف جهانی، کشوری و صنعتی خواهد کرد. مالیات کربن، عامل تعیین‌کننده‌ای برای قیمت تمام‌شده، رقابت و تولید اقتصادی و امکان صادرات مواد معدنی خواهد بود.
شهرکاوی: معدن‌کاری شهری یا شهرکاوی، جنبه جذاب اقتصادهای محیطزیستمحور در فصل اشتراک مدیریت پایدار شهری و صنعت معدن و صنایع معدنی است. به‌گونه‌ای که در این دیدگاه، شهر یک منبع جدید است و فعالیت‌های اقتصادی و فناورانه، مبتنی بر استخراج مواد معدنی از شهر تعریف می‌شود.