اقتصادهای فناوری‌محور و آینده معادن و صنایع فلزی (اقتصادهای اشتراکی، پلتفرمی، دیجیتال، گیگ، بدون تماس)
در این پژوهش علاوه بر مطالعه و بررسی اقتصادهای فناوری‌محور شامل ۵ عنوان اقتصاد اشتراکی، پلتفرمی، دیجیتال، گیگ، بدون تماس، تاثیر هریک بر آینده معادن و صنایع معدنی تشریح شده است. همچنین تاثیر و کاکرد ۶ فناوری اصلی برآمده از انقلاب صنعتی چهارم و پرکاربرد معدن و صنایع فلزی، بر اقتصادهای فناوری‌محور مورد کنکاش قرار گرفته است. این فناوری‌ها شامل «بلاکچین»، «پهپاد»، «هوش مصنوعی»، «اینترنت اشیاء»، «چاپ سه‌بعدی»، «واقعیت افزوده و مجازی» می‌شوند.
در میان فناوری‌های مذکور اثر فناوری چاپ سه‌بعدی تا حد زیادی برافکن خواهد بود و انتظار می‌رود که روش‌های تولید مرسوم را منسوخ کند؛ لیکن اثر سایر فناوری‌ها باوجوداینکه در بسیاری از صنایع می‌تواند برافکن باشد، اما با توجه به مصادیق موجود، اثرات بر بخش معدن و صنایع معدنی تکاملی خواهد بود و بیشتر به بهبود و بهینه‌سازی قابل توجه در وضعیت فعلی خواهد انجامید.
گام بعدی گزارش به مصادیق کسب‌وکاری اقتصادهای دیجیتال در شرکت‌های پیشرو معدنی و صنایع معدنی اختصاص دارد. براساس بررسی‌های این بخش، تعدد مصادیق در شرکت‌های تراز معدنی و به‌ویژه فلزی، قابل توجه است. همچنین فعالیت‌های حوزه نوآوری و اکوسیستم استارتاپی نیز با معرفی و ارائه فعالیت‌های ۵۳ استارتاپ جهانی فعال و همکار با بخش، به تفکیک ۶ فناوری مورد بحث در گزارش، ارائه شده است. در انتها نیز به‌طور خلاصه، یک جمع‌بندی از پژوهش و پیشنهادات سیاستی برای کارفرمای طرح ارائه شده است.
تأثیر اقتصادهای فناوری‌محور بر معادن و صنایع فلزی
هدف‌گذاری برای صنعت ۰/۴: صنعت ۰/۴ مهم‌ترین اثر اقتصاد دیجیتال بر بخش معدن و صنایع معدنی است. هدف نهایی در اقتصاد دیجیتال رسیدن به کارخانه هوشمند است. مفهوم کارخانه هوشمند برای توصیف کارخانه‌ای استفاده می‌شود که در آن با کاربست ترکیبی از فناوری‌های نوین، قابلیت تولید بسیار منعطف و خودمنطبق عملی می‌شود.
کاربست فناوری‌های دیجیتال، ازجمله هوش مصنوعی (یادگیری ماشین و یادگیری عمیق) و اینترنت اشیاء در تجهیزات و فرآیندهای مختلف، تولید فولاد در دو واحد عملیاتی شرکت پوسکو، این شرکت را «هوشمند»، «داده‌محور» و «خودیادگیر» کرده است؛ شاخص‌ترین این موارد هوشمندشدن کوره بلند این شرکت است.
اهمیت یافتن مواد خاص: با پیشرفت نسل پنجم فناوری ارتباطی و ظهور نسل ششم، نیاز به دستگاه‌های دیجیتال بیشتر خواهد شد. با افزایش نیاز به دستگاه‌های دیجیتال، تقاضا برای مواد معدنی متداول مورد استفاده در آن‌ها نیز افزایش خواهد یافت.
سهم بالای عناصر خاص در فناوری‌های ارتباطاتی
اقتصادِ بدون کربن با دیجیتالی‌شدن: دیجیتالی‌شدن و کربن‌زدایی در کنار هم تغییرات بنیادینی در ساختار صنایع و کسب‌وکارها به وجود خواهند آورد؛ این تغییر به خودی خود به نفع یا به ضرر رسیدن به اقتصاد کربن‌صفر نیست و تأثیر آن بسته به چگونگی کاربست و پیاده‌سازی راهکارهای دیجیتال دارد.
در صنعت معدن، از سه طریق اصلی می‌توان ابزار دیجیتال را برای کربن‌زدایی به کاربست. راه اول ردیابی انتشارات گازهای گلخانه‌ای در سطح فرآیند است. راه دوم کمک‌گیری از ابزار دیجیتال برای کربن‌زدایی صنایع معدنی و فلزی با استفاده از شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای است. سومین راه اصلی، ابری‌شدن صنعت معدن و اتصال عملیات پراکنده در مکان‌های مختلف و جمع‌آوری تمامی داده‌های آن‌ها برای اطمینان از دقت و کامل بودن آن‌ها است.
مدل‌های کسب‌وکار جدید: هر تغییری در مدل کسب‌وکار یک شرکت که متأثر از فناوری‌های دیجیتال باشد و عملکرد شرکت را بهبود بخشد و گستره آن را وسیع‌تر کند، ذیل عنوان دیجیتالی‌شدن قرار می‌گیرد. شرکت‌های معدنی نیز در شرایط اقتصادی و اجتماعی حال حاضر و بازار موجود، به مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه‌ای احتیاج دارند که بتواند به‌خوبی هزینه‌ها، سرمایه‌ها، بهره‌وری، نیروی کار و فناوری دیجیتالی را مدیریت کنند. همچنین شرکت‌های معدنی نیاز به راهبردهای جدید برای مدیریت انتظارات روزافزون سهام‌داران و قوانین سختگیرانه‌‍‌تر شده مرتبط با اولویت‌های پایداری و اجتماعی و اقتصادی دارند.
سطح بلوغ دیجیتال: «سطح آمادگی دیجیتال» یک شاخص برای تعیین میزان آمادگی نیروی کار یک سازمان برای گذار به سمت جریان کار دیجیتال است. چند مفهوم اصلی وجود دارد که آمادگی دیجیتال را توضیح می‌دهند؛ مفاهیمی چون رقومی‌شدن، دیجیتالی شدن، تحول دیجیتال و فراست دیجیتال.
تأثیر فناوری‌های نوین بر اقتصادهای فناوری‌محور
بلاکچین: قراردادها و مبادلات تجاری آینده مبتنی بر بلاکچین خواهد بود و منشأ تمامی مواد و محصولات، در اقتصادهای مختلف شفاف خواهد شد. ساختار تمرکززدای بلاکچین، برای هرنوع ساختار متمرکز اقتصادی، چالش خواهد بود.
پهپاد: توسعه فناوری پهپادی منجر به اقتصادی‌شدن منابعی می‌شوند که تا پیش از این، کنارگذاشته بودند. فناوری پهپادی از مرحله جمع‌آوری اطلاعات به سمت مدیریت محدوده‌ها و عملیات در آن‌ها، در حال توسعه است
هوش مصنوعی: اقتصادها و عملیات‌هایی که با هوش مصنوعی توانمند می‌شوند، عملاً به مزیت رقابتی شگفتی‌ساز شرکت‌های پیشرو تبدیل می‌شوند. فرصت‌های هوش مصنوعی در معدن‌کاری و تولید فلزات، بالاترین سطح بهینه‌گی در عمیات و فروش را در برخواهد داشت.
تأثیر اقتصادی هوش مصنوعی به تفکیک موقعیت جغرافیایی
چاپ سه‌بعدی: چاپ سه‌بعدی برافکن زنجیره‌های ارزش‌آفرین کنونی است. دستگاه‌های چاپ، عملاً منطق بخش عمده‌ای از زنجیره ارزش‌های فعلی را عوض می‌کنند و نیاز به حمل‌ونقل و نوع تامین مواد و قطعات به‌طور کامل تغییر خواهد کرد.
واقعیت افزوده و مجازی: واقعیت افزوده و مجازی در ترکیب با اینترنت اشیاء، نحوه مدیریت عملیات معدن‌کاری را به سطح کارآمدتر ارتقاء خواهد داد و دانش و عملیات نیروی متخصص، در هرجایی در دسترس خواهد بود.